Nỗ lực chăm sóc, bảo vệ, phục hồi và phát triển rừng ngập mặn

Nỗ lực trồng rừng ngập măn.

Tuy nhiên do nhu cầu phát triển kinh tế, mưu sinh của các hộ dân sống ven đầm nên diện tích rừng ngập mặn dần được thay thế bằng các ao, hồ nuôi trồng thủy sản. Cùng với đó, do quá trình đô thị hóa (xây dựng, mở rộng các khu dân cư, khu công nghiệp, lượng chất thải góp phần đẩy nhanh quá trình suy thoái môi trường....) làm cho diện tích ngày càng suy giảm nghiêm trọng, kéo theo các vấn đề về ô nhiễm môi trường sinh thái, hậu quả nặng nề của thiên tai, xâm nhập mặn, dịch bệnh trong nuôi trồng thủy sản,...

Theo các chuyên gia đánh giá, rừng ngập mặn là một hệ sinh thái đặc biệt ở vùng cửa sông, ven biển, chỉ có ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới với nguồn tài nguyên sinh học đa dạng. Hệ sinh thái rừng ngập mặn có vai trò rất quan trọng trong việc ổn định môi trường, ứng phó với tác động cực đoan của biến đổi khí hậu và bảo đảm cho tính đa dạng sinh học cao. Ngoài chức năng như lá phổi điều hòa môi trường, còn là nơi ương dưỡng ấu thể động vật thủy sinh, duy trì và phát triển nguồn lợi thủy sản, nơi trú ngụ của nhiều loài dộng vật như chim, cò,... Hệ sinh thái rừng còn góp phần hạn chế tác hại của hiệu ứng nhà kính và nước biển dâng, với hệ thống rễ dày đặc trên mặt đất cùng với tán lá dày và thân, cành cây tạo thành “Bức tường xanh” giảm nhanh cường độ sóng, gió bão bảo vệ hệ thống đê khu vực đầm, các công trình ven biển và vùng cửa sông trước sự tàn phá của sóng biển, bão tố.

Nhận thấy vai trò to lớn của hệ sinh thái rừng ngập mặn, từ năm 2003 đến nay tỉnh Bình Định thực hiện nhiều giải pháp để nhằm phục hồi và phát triển rừng. Đây là nội dung ưu tiên của Chương trình mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030 đã triển khai mang lại hiệu quả tại các địa phương ven biển. Theo đó, Trung tâm Khuyến nông đã tuyển chọn, gieo ương và hướng dẫn người dân trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng. Nhờ vậy, đến nay toàn tỉnh đã có gần 90 ha rừng trồng mới tại các ao hồ nuôi trồng thủy sản bị bỏ hoang, vùng bãi bồi ven đầm Thị Nại và đầm Đề Gi góp phần ngăn chặn tình trạng xâm thực, sạt lỡ và phục hồi hệ sinh thái, bảo tồn đa dạng sinh học, giảm phát thải khí nhà kính. Đồng thời tạo việc làm, thu nhập cho người dân vùng ven biển, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường.

Theo đó trong năm 2023, Trung tâm đã triển khai thực hiện tốt công tác chăm sóc, tuyên truyền bảo vệ và phát triển rừng ngập mặn đạt nhiều kết quả khả quan, góp phần chung vào công tác bảo vệ, phục hồi và phát triển rừng như thực hiện chăm sóc, bảo vệ 86,61 ha rừng ngập mặn trồng thuộc đầm Đề Gi và Thị Nại; trồng 1.000 cây dừa nước phân tán xung quanh Khu sinh thái Cồn Chim-đầm Thị Nại. Đồng thời, tổ chức triển khai 5 lớp tập huấn, tuyên truyền bảo vệ rừng ngập mặn cho cộng đồng dân cư sống ven đầm Thị Nại và Đề Gi, góp phần nâng cao nhận thức và kỹ thuật bảo vệ rừng, phục hồi hệ sinh thái rừng ngập mặn.. Ngoài ra, Trung tâm thực hiện những hình thức tuyên truyền bảo vệ rừng ngập mặn như xây dựng các Pa nô, áp phích biển báo bảo vệ rừng, tuyên truyền trên báo chí, qua hệ thống đài truyền thanh tại các xã (02 lần/tuần),…

Tuy nhiên, công tác trồng, chăm sóc và bảo vệ rừng ngập mặn còn gặp phải không ít khó khăn như: Một số diện tích rừng trồng chưa thành rừng bị thiệt hại nặng do nguyên nhân bất khả kháng chủ yếu do bão, lũ thất thường gây ra và động vật thuộc nhóm giáp xác phát triển mạnh gây hại; Công tác lựa chọn địa điểm, diện tích bãi triều thuận lợi triển khai trồng rừng ngập mặn hiện nay còn gặp rất nhiều khó khăn do thể nền thấp thường xuyên ngập triều, là bãi giống thủy sản, hoặc là nơi khai thác tạo sinh kế cho người dân; diện tích có khả năng trồng rừng còn rất ít, manh mún nhỏ lẻ không đảm bảo quy định để trồng rừng tập trung; Suất đầu tư cho công tác khoán bảo vệ sau thời gian kiến thiết còn thấp, nên các hộ nhận khoán chưa thực sự quan tâm trong việc bảo vệ rừng.

Bên cạnh đó, việc cắm cọc, quây lưới trái phép tại Khu sinh thái Cồn Chim-đầm Thị Nại thường xuyên xảy ra gây cản trở dòng chảy, làm ảnh hưởng đến đến sự phát triển tự nhiên của rừng, gây khó khăn trong công tác tuần tra, kiểm tra bảo vệ rừng, làm mất cân bằng hệ sinh thái tự nhiên nghiêm trọng, cụ thể từ năm 2021 đến nay Trung tâm Khuyến nông phối hợp với chính quyền địa phương xử lý vi phạm trong việc cắm cọc, quây lưới trái phép với diện tích 89,6 ha, chủ yếu trên địa bàn các xã Phước Sơn và Phước Hòa.

Trong thời gian đến, Trung tâm Khuyến nông sẽ tiếp tục ký hợp đồng khoán bảo vệ với hộ nhận khoán và tổ chức trồng cây phân tán. Đồng thời, tích cực thông tin, tuyên truyền về bảo vệ thông qua hệ thống đài truyền thanh xã và tổ chức các lớp tập huấn để nâng cao ý thức của người dân về tầm quan trọng của hệ sinh thái rừng ngập mặn trong việc ổn định môi trường sinh thái, tạo cảnh quan, ứng phó với biến đổi khí hậu. Thường xuyên tổ chức tuần tra, kiểm tra bảo vệ rừng để kịp thời phát hiện và phối hợp với chính quyền địa phương ngăn chặn, xử lý các trường hợp vi phạm trong cắm cọc, quây lưới trái phép.

Để phục hồi, bảo vệ và phát triển rừng ngập mặn rất cần sự nỗ lực chung tay phối hợp quản lý, bảo vệ của các cấp, các ngành, của chủ rừng và của chính cộng đồng dân cư sinh sống ven đầm. Đây là tài sản chung của cộng đồng, mọi người dân phải có trách nhiệm thực hiện nghiêm chỉnh các quy định về quản lý, bảo vệ và phát triển tài nguyên rừng, nhằm bảo tồn hệ sinh thái, giảm thiểu các thảm họa do thiên tai gây ra đối với tài sản, các hoạt động kinh tế khác của người dân./.